Krajowa Sieć Ośrodków Medycyny Podróży (KSOMP), zgodnie z §21 pkt.2 Statutu Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży (PTMMTiP), podlega nadzorowi merytorycznemu i organizacyjnemu jednostki naukowo-dydaktycznej (Pracownia Medycyny Podróży Zakładu Epidemiologii i Medycyny Tropikalnej Wydziału Nauk o Zdrowiu z Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego) na podstawie porozumienia zawartego z Polskim Towarzystwem Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży, które patronuje i udziela rekomendacji KSOMP.

Głównym celem funkcjonowania KSOMP jest rozwijanie wiedzy na temat zagrożeń zdrowotnych oraz działań profilaktycznych realizowanych przed, w trakcie oraz po powrocie z podróży do krajów i regionów charakteryzujących się uciążliwymi warunkami klimatycznymi i niskimi standardami sanitarnymi, a także właściwego procesu diagnostyczno-terapeutycznego u osób podróżujących, u których wystąpiły problemy zdrowotne bezpośrednio związane z podróżą.

Idea powstania sieci ośrodków medycyny podróży, ich certyfikacji i recertyfikacji poprzez organizację konferencji, szkoleń, kursów i egzaminów, zrodziła się dzięki wspólnej inicjatywie Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży, Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS), Krajowej Izby Turystyki oraz Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Instytutu Medycznego. Jej naczelnym przesłaniem było i jest zmniejszenie liczby zdarzeń niebezpiecznych dla zdrowia i życia podczas podróży i pobytu w różnych strefach klimatycznych poprzez promocję odpowiednich zachowań prozdrowotnych oraz właściwych metod profilaktyki, diagnostyki i leczenia.

Pierwszy kurs z medycyny podróży pod auspicjami PTMMTiP i GIS odbył się podczas I Międzynarodowego Kongresu Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Hiperbarycznej w Gdyni w 2009 r., zapoczątkowując ogólnopolskie szkolenia dla lekarzy, kończące się egzaminem sprawdzającym stan wiedzy oraz wydaniem świadectw uczestnictwa i certyfikatów dla aplikujących ośrodków medycyny podróży, po spełnieniu określonych warunków techniczno-organizacyjnych.

Do końca 2019 r. zorganizowano łącznie siedem cykli kursów pod patronatem Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży oraz Głównego Inspektoratu Sanitarnego, które kończyły się egzaminem testowym i były podstawą certyfikacji uzyskiwanej przez tworzące się na terenie kraju ośrodki medycyny podróży. Ukończyło je 380 lekarzy; certyfikat poświadczający spełnienie kryteriów dla działalności certyfikowanego ośrodka medycyny podróży (ważnego przez 5 lat i wymagającego recertyfikacji po ww. okresie) uzyskało sto kilkadziesiąt placówek ochrony zdrowia z całej Polski.

Po ponad dziesięciu latach od powołania do życia ośrodków medycyny podróży, nie można mówić o pełnym sukcesie projektu KSOMP. Ośrodki medycyny podróży, które przeszły certyfikację, są zobligowane do przesyłania corocznych sprawozdań ze swojej działalności (m.in. liczba udzielonych porad, liczba i rodzaj wykonanych szczepień ochronnych) do siedziby Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży (znajdującej się w Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego) oraz uzyskiwania ponownej certyfikacji po upływie 5 lat. Niestety, część ośrodków medycyny podróży po uzyskaniu certyfikatów przestała prowadzić sprawozdawczość, nie aktualizuje swoich danych (adres, telefon, adres mailowy), nie odpowiada na powiadomienia o konieczności przejścia ponownej certyfikacji. W efekcie trudno jest określić, ile z ośrodków funkcjonuje w czasie rzeczywistym, ile zawiesiło lub zamknęło swoją działalność.

W trosce o prawidłowe funkcjonowanie Krajowej Sieci Ośrodków Medycyny Podróży, zgodnie z ideą jej powstania, Polskie Towarzystwo Medycyny Morskiej Tropikalnej i Podróży podjęło wysiłek aktualizacji danych i transparentnej działalności wszystkich ośrodków medycyny podróży na terenie kraju, która będzie w pierwszej kolejności oparta na rzetelnej sprawozdawczości medycznej.

Zgodnie z Uchwałą nr 03/2022 z dnia 09.05.2022 r. Zarząd Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży zatwierdził wzór Deklaracji przystąpienia do Krajowej Sieci Ośrodków Medycyny Podróży’ (KSOMP) z proponowaną realizacją zadań i celami działalności (załącznik nr 1).

Zgodnie z Uchwałą nr 04/2022 z dnia 09.05.2022 r. Zarząd Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży zatwierdził nowy wzór formularza Sprawozdania Rocznego Certyfikowanego Ośrodka Medycyny Podróży (załącznik nr 2).

Zgodnie z Uchwałą nr 06/2022 z dnia 09.05.2022 r. Zarząd Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży zatwierdził wzór Karty badania pacjenta stosowanej w profilaktyce przedwyjazdowej przez podmioty lecznicze/praktyki lekarskie należące do Krajowej Sieci Ośrodków Medycyny Podróży (załącznik nr 3).

Zgodnie z Uchwałą nr 07/2022 z dnia 09.05.2022 r. Zarząd Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży zatwierdził wzór Karty badania pacjenta stosowanej przez podmioty lecznicze/praktyki lekarskie należące do Krajowej Sieci Ośrodków Medycyny Podróży u pacjentów po powrocie z podróży do krajów/ regionów o odmiennych warunkach klimatycznych i środowiskowych (załącznik nr 4).

Zgodnie z Uchwałą nr 08/2022 z dnia 09.05.2022 r. Zarząd Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży postanowił, że:

1. Przynależność do Krajowej Sieci Ośrodków Medycyny Podróży (KSOMP) nie będzie skutkowała ponoszeniem opłat przez podmioty lecznicze/ praktyki lekarskie z tytułu otrzymywania certyfikatów przynależności do KSOMP jako Certyfikowane Ośrodki Medycyny Podróży.
2. Certyfikat przynależności do KSOMP będzie przysługiwał po spełnieniu następujących kryteriów:
   1. zabezpieczeniu właściwych warunków realizacji immunoprofilaktyki i chemioprofilaktyki, poradnictwa przedwyjazdowego oraz diagnostyki i leczenia w zakresie medycyny podróży,
   2. prowadzeniu dokumentacji medycznej przyjmowanych pacjentów (karta badania pacjenta w profilaktyce przedwyjazdowej, karta badania pacjenta po powrocie z podróży) w wersji papierowej i/lub elektronicznej,
   3. prowadzeniu sprawozdawczości w zakresie statystyki medycznej, dotyczącej profilaktyki, diagnostyki i leczenia pacjentów przyjmowanych w Ośrodku Medycyny Podróży,
   4. składaniu rocznych sprawozdań Certyfikowanego Ośrodka Medycyny Podróży w wersji papierowej (do 31 marca następnego roku kalendarzowego) do Zakładu Medycyny Tropikalnej i Epidemiologii Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni 81-519, ul. Powstania Styczniowego 9B,
   5. udziału w konferencjach naukowo-szkoleniowych organizowanych przez Zakład Medycyny Tropikalnej i Epidemiologii Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej pod patronatem Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży oraz Krajowego Konsultanta w dziedzinie medycyny morskiej i tropikalnej co najmniej dwukrotnie w okresie 5 lat.
   6. zdaniu pisemnego egzaminu testowego sprawdzającego wiedzę z zakresu medycyny podróży, przeprowadzonego w pierwszym dniu konferencji naukowo-szkoleniowej, o której mowa w pkt. 2 lit. e.
3. Certyfikaty przynależności do KSOMP będą wystawiane w pierwszej połowie 2024 r. podmiotom leczniczym/ praktykom lekarskim, które w okresie I-XII.2023 r. będą prowadzić dokumentację medyczną przyjmowanych pacjentów (o której mowa w pkt. 3b), sprawozdawczość w zakresie statystyki medycznej (o której mowa w pkt. 3c) oraz do 31.03.2024 r. złożą roczne sprawozdanie Certyfikowanego Ośrodka Medycyny Podróży (o którym mowa w pkt. 3d).
   

   W dniach 19-21.04.2024 r. w Gdyni odbędzie się konferencja naukowo-szkoleniowa ‘Medycyna podróży w praktyce lekarskiej’, pod patronatem Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży oraz Krajowego Konsultanta w dziedzinie medycyny morskiej i tropikalnej, na której będą omówione wszystkie kwestie związane z prawidłowym funkcjonowaniem Krajowej Sieci Ośrodków Medycyny Podróży.